Brussel
Turnhout
Rotterdam
Genk
Brussel
‘With unprecedented ease Alexei Alexeyevich was able to give his life for Faith, Czar and Fatherland, which he proved in 1914, at the beginning of WWI, by throwing himself into the street from a third floor window, shouting “For the homeland!” By some miracle Alexei Alexeyvich survived, getting off with a few minor bruises, and soon, as a patriot of rare zeal, was sent to the front.’
D. Harms
UNTITLED is de derde solo van Kris Verdonck, na EXIT (voor Alix Eynaudi) en M, a reflection (voor Johan Leysen). Untitled bouwt verder op het fenomeen van de 'vrijgelaten figuur', de performer die op de scène 'geworpen' wordt, als door een machinale constructie. In de solo performance UNTITLED staat de figuur van de mascotte centraal. Verdonck brengt deze mascotte als een objet trouvé op scène: eenzaam, maar vol goede bedoelingen voert deze performer elke avond zijn show op. De leegte van een grote scène is een thuis voor het kostuum en een gevangenis voor de drager van datzelfde pak. Een mascotte zonder ploeg, zonder doel, die staat voor niets dan voor zichzelf en tegelijk voor alles behalve zichzelf, waart rond over het podium. In het spektakel van de mascotte is er glitter, maar geen glamour. De druk om te performen en tegelijk de zinloosheid ervan, drijven deze mens tot waanzin. De relatie tussen mens en object die essentieel is in het werk van Verdonck, krijgt zo een nieuwe vorm en sociaal-politieke gelaagdheid. UNTITLED varieert op deze relatie, tot op het punt dat de mens vervangen wordt door lucht in een opblaasbare vorm of een robot.
UNTITLED is een solo voor Marc Iglesias en wordt de derde solo van Kris Verdonck na EXIT (voor Alix Eynaudi) en M, a reflection (voor Johan Leysen). Net als in de eerdere creaties in deze reeks, bouwt UNTITLED verder op het fenomeen van de vrijgelaten figuur: de performer die gelimiteerd op het theater 'geworpen' wordt, als door een machinale constructie. Het vertrekpunt is het personage zoals het met Marc Iglesias werd ontwikkeld in de voorstelling H, an incident (2013). Dit personage was gebaseerd op het kortverhaal “A knight” van Daniil Harms. “A knight” gaat over een man die geen eigen mening heeft. Hij test - weliswaar uit pure armoede - alle mogelijke ideologieën uit als overlevingstactiek. Door zichzelf weg te cijferen ten voordele van ‘de goede zaak’, zal hij uiteindelijk in zijn delirium letterlijk het leven laten voor het vaderland. In H, an incident wordt deze man de mascotte in leeuwenpak van een politieke partij.
In UNTITLED staat de figuur van de mascotte centraal. Ten tijde van het Romeinse rijk was de mascotte een dier dat op de vijand buit gemaakt werd en deed ze niet enkel dienst als embleem van de overwinning, maar ook als talisman voor het zegevierende leger. Vandaag kennen we mascottes voornamelijk uit de sport- en entertainmentwereld. Ze zijn belangrijk voor grote clubs en moedigen het publiek aan om hun enthousiasme te uiten. De bewegingstaal van de mascotte is erg specifiek en leunt aan bij die uit de wereld van de stille film en cartoons. Disney, Pixar, Studio 100 en andere animatie- en reclameconglomeraten produceren aan de lopende band wezens die erg vertrouwd en menselijk aandoen, maar die eens ze uit hun context gehaald worden een heel andere betekenis krijgen. In het theater doen deze tweedimensionale figuren denken aan Becketts streven naar een geheel geobjectiveerde acteur, naar analogie met de mens waar volgens hem weinig menselijk meer aan was.
De mascotte is in UNTITLED emblematisch voor de wrange samenkomst van entertainment en moderne slavernij. De werknemer staat in deze neoliberale tijd onder zware druk. Werken is een morele plicht die ingevuld moet worden, zelfs al gaat deze ten koste van een eigen identiteit of mening. Het mascottepak is als een dwangbuis die je verplicht tot handelen; het verbergt een vermoeid, afwezig lichaam dat er liever niet zou zijn. In het dagelijkse leven zien we de tendens dat Europa zijn intellectuelen geen plaats kan geven in de arbeidsmarkt. Hoogopgeleiden werken als figurant in Disneyland, anderen maken reclame voor een kauwgom- of oplossoepmerk verkleed als soepkom of kauwgompakje. De persoonlijkheid en het gezicht van deze werkkrachten is niet van belang, er dag in dag uit staan als te consumeren beeld, wel. Steeds meer mensen komen in een uitzichtloze situatie terecht die hun verplicht in een mini-job of onder barre werkomstandigheden aan de slag te gaan én te blijven. UNTITLED stelt de economische dwang, maar ook het dwangmatige karakter van groei, vooruitgang en consumptie, in vraag en suggereert een gapende leegte achter al deze ‘actie’.
Kris Verdonck brengt deze mascotte als een objet trouvé op scène. Eenzaam, maar met vol goede bedoelingen voert deze performer elke avond zijn show op. De leegte van een grote scène is een thuis voor het kostuum en een gevangenis voor de drager van datzelfde pak. Een mascotte zonder ploeg, zonder doel, die staat voor niets dan voor zichzelf en tegelijk voor alles behalve zichzelf, waart rond over het podium. Deze figuur is de pure façade van oppervlakkig entertainment en een infantiele pop- en werkcultuur. De uiterlijke amusementswaarde van het kostuum gaat ten koste van het menselijke. De leegte achter de façade van de mascotte wordt in deze voorstelling een Unheimliche oppervlakkigheid.
De Franse filosoof en filmmaker Guy Debord schreef al in 1967 in ‘De Spektakelmaatschappij’ dat de dominantie van het economische en het spectaculaire beeld leidt tot een algemene vervreemding van het individu tot zijn wereld. De agressie van een neoliberaal systeem ‘verdringt’ zij die erin leven. In de woorden van Debord: Het spektakel onderwerpt de levende mensen aan zich in dezelfde mate waarin de economie hen volledig heeft onderworpen. Het is niets dan de economie die zich ten behoeve van zichzelf ontwikkelt. Het is de getrouwe afspiegeling van de productie van de dingen en de verraderlijke objectivering van de producenten.
In het spektakel van de mascotte is er glitter, maar geen glamour. Voor de mens in het pak is onmogelijk om niet te betekenen. Het kostuum zendt permanent signalen uit, het is er nu eenmaal. Deze constante aanwezigheid contrasteert met de onzichtbaarheid – of afwezigheid – van de man in het pak. De druk om te performen en tegelijk de zinloosheid ervan, drijven deze mens tot waanzin. De relatie tussen mens en object die essentieel is in het werk van Verdonck, krijgt zo een nieuwe vorm en sociaal-politieke gelaagdheid. UNTITLED varieert op deze relatie, tot op het punt dat de mens vervangen wordt door lucht in een opblaasbare vorm of een robot.
Tekst: Kristof van Baarle
“Ingetogen en overdonderend is dit nieuwe werk van Kris Verdonck, in zijn traagheid en eenvoud zinderend tijdens de performance, maar ook lang daarna. Mascottes in winkelstraten, op sportvelden, in pretparken en bij evenementen aan het werk zien: zij zullen na deze voorstelling nog meewariger bekeken worden.”
Tuur Devens in de Theaterkrant.nl
"Sterven in goedkope schoonheid.
Een stuk waarin bijna niks gebeurt en de enige performer onzichtbaar blijft. Dat kon de korte samenvatting zijn van UNTITLED, de nieuwe voorstelling van Kris Verdonck. Toch grijpt het werk je naar de keel. De mensheid ‘as we know it’ wordt hier ten grave gedragen. Untitled is als een katholieke begrafenis: de aanleiding is triestig, maar het geweldige spektakel doet je dat vergeten. Ook al ensceneert Verdonck hier dan de dood van de Mens met grote M."
Pieter T'Jonck over UNTITLED (****) in De Morgen
“Ik herinner me hoe ik voor een vakantiejob eens paashaas speelde voor de lokale basketclub. In ruil voor dertig euro neem je zo’n stinkend warm pak er wel bij als je vijftien jaar bent. Anders wordt het wanneer hele hordes werklozen tot dit soort mini-jobs veroordeeld zijn om brood op de plank te krijgen. Beroofd van een eigen identiteit (achter een masker) en steeds de anderen moeten opvrolijken in pretparken en sportwedstrijden: het is deze dualiteit die Kris Verdonck opvoert in zijn nieuwste performance ‘UNTITLED’. Danser Marc Iglesias Figueras mag in een mascottepak kruipen dat een kruising is tussen Mickey Mouse en Maya de Bij, maar dan de zwart-zilvere duistere versie ervan.” Filip Tielens / Cutting Edge / (***)
“Ik heb gisterenavond Mickey Mouse gezien. Een versie in zwart en zilver, in een quasi leeg decor. De muis was moe, zo bleek. Doodop van het entertainen. Zich zonder woorden afvragend waarom hij als Mickey Mouse door het leven moest gaan. De nieuwe voorstelling van Kris Verdonck vat zo goed deze dolgedraaide tijden samen dat het pijn deed, al deed de muis nog zo haar best. Dansend op een stuk elevator music dat bewust zo krakkemikkig in loop was gezet dat het nog pijnlijker werd. Maar dat was dan ook de bedoeling. 'Untitled' is een voorstelling die je, als het kan, moet zien. Je lacht, je grijnst, maar misschien wilde je huilen. Van zoveel sign of the times. En van zoveel beeldende schoonheid.” Chantal Pattyn over UNTITLED
Concept & regie: Kris Verdonck
Dans: Marc Iglesias Figueras
Dramaturgie: Kristof Van Baarle
Kostuums: An Breugelmans
Assistentie kostuums: Eefje Wijnings
Technische coördinatie en lichtontwerp: Jan Van Gijsel
Assistentie techniek (stage): Ruben Pieksma
Productie: Christoph Ragg / A Two Dogs Company
Geluidstechnicus: Vincent Malstaf, Martine-Nicole Rojina
Coproductie: Kaaitheater, de Warande, Pact Zollverein
Met de steun van: de Vlaamse Overheid en de Vlaamse Gemeenschapscommissie