ISOS

J.G. BALLARD
“The suburbs dream violence.” (J.G. Ballard in ‘Kingdom come’)

ISOS neemt de wereld en de personages uit de apocalyptische science fiction van J.G. Ballard als vertrekpunt. De Engelse schrijver James Graham Ballard (1930-2009) schreef magisch realistische verhalen en autobiografische werken, maar is voornamelijk bekend omwille van zijn intelligente, visionaire beschrijvingen van een toekomstige wereld die erg lijkt op de huidige. Crash is waarschijnlijk zijn meest bekende roman: David Cronenbergs verfilming uit 1973 leidde tot een schandaal. In Millenium People (2003) beschrijft Ballard de terroristische daden van gegoede middenklasse inwoners van een Londense buurt. Toen journalist Wouter Van Driessche in De Standaard van 13 augustus 2011 op zoek ging naar de diepere oorzaken van de rellen, plunderingen en brandstichtingen die Londen enkele dagen eerder geteisterd hadden, schreef hij: “De plunderaars waren niet alleen achtergestelde jongeren, daar zaten mensen tussen uit alle geledingen van onze maatschappij. (…) Dit heeft niets met sociale ongelijkheid of segregatie te maken. Dit gaat om iets veel diffuser – een soort nihilistische verveling en diepe normvervaging. Om dit te snappen moet je Karl Marx niet lezen. J.G. Ballard heb je nodig.”

De agressie die schuilt achter de normalisering, regelmaat en veiligheid van ‘suburbia’ en bij uitbreiding de Westerse wereld, is voor ISOS één van de belangrijkste elementen uit Ballards oeuvre. Ballards obsessie met de middenklasse vinden we in een andere gestalte terug in de huidige (internationale) politiek. In ISOS zetten Tawny Andersen en Hendrik De Smet twee middenklasse personages neer. Het middenklasse koppel wordt in verschillende apocalyptische en/of saaie situaties geplaatst. Hun relatie is gedefinieerd door wederzijds machtsmisbruik; ze zijn geen slachtoffer, maar verantwoordelijke voor hun eigen omgeving. Hun gewrongen relatie en psyche weerspiegelen het Unheimliche van een compleet onleefbaar geworden buitenwereld.

STEREOGRAFIE / 3D

Men kan stellen dat 3D beelden een andere filmtaal impliceren. Hollywood beseft reeds dat de laatste 3D 'bubble' slechts een hype was. De BBC heeft zijn 3D uitzendingen gestopt. Misschien is stereografie, de technische term voor 3D, als medium zo anders dat het niet werkt in een klassieke kijkopstelling als TV of cinema In veel recente 3D films hebben de landschappen wel diepte, maar de personages lijken nog steeds op kartonnen figuren. Deze elementen moedigen ons nog meer aan om 3D te gebruiken en te verkennen. In dit project krijgt de stereografie een andere benadering, meer als autonoom medium in plaats van als spectaculair middel in de cinema. Er is een verband met de 'slecht gemaakte' vroege science fiction in het werk van George Méliès dat voor de hedendaagse toeschouwer veeleer een vervreemdende kijkervaring geeft. Door een verregaand gebruik van stereografie wil Kris Verdonck Ballards futuristische droom waarmaken: een dystopie in 3D.

LEVENDE SCULPTUREN / UITEINDELIJKE OPSTELLING

De dozen hebben kijkgaten aan de bovenkant. Het publiek observeert de vreemde kleine mensen op de bodem van de doos alsof het door een microscoop kijkt. Alle scènes zijn gefilmd vanuit dit alwetende Gods-perspectief. Dit suggereert een objectieve kijk op de realiteit. Deze situatie doet denken aan de experimenten van Eadweard Muybridge (1830-1904): een wetenschappelijke invalshoek waarin elk drama afwezig is. Er is enkel het registreren van een 'echte' situatie. De techniek van Muybridge is aanwezig in ISOS via het raster van witte lijnen waarin de scènes geplaatst worden, als in een laboratoriumomgeving. 

In Kris Verdoncks videowerk speelt de architectuur vaak een belangrijke rol. Het frame van het filmbeeld en de muren (van de dozen) vallen samen. De personages zijn zich bewust van hun beperking en claustrofobische ruimte. De levende sculpturen worden de gelaten inwoners van de virtuele realiteit die zich ontvouwt in de kijkdoos. 

DOZEN / CONTAINERS

‘Isos’ betekent 'gelijk' in het Grieks. De zeevaartcontainer en zijn industriële standaardisering zou wel eens één van de belangrijkste uitvindingen van de twintigste eeuw kunnen zijn. In ISOS is heel de wereld gestandaardiseerd met de middenklasse en het regelmatige leven in de buitenstad als de norm. Het raster aan de binnenzijde van de tentoonstellingsdoos is in deze optiek een dwingende maatstaf. De inhoud is aangepast aan de afmetingen - dieren, machines, objecten, mensen, stereografie - allen worden ze naar dezelfde standaard gebracht. Mensen lijken slechts insecten, een brandende vuurwerkstick zo groot als een boom; de revolutie op televisie.