H, AN INCIDENT

De ‘H’ in H, an incident verwijst naar de wereld, het leven en het werk van de Russische twintigste-eeuwse schrijver Daniil Harms (of Charms) (1905-1942). Harms is de auteur van een merkwaardig oeuvre waarvan tijdens zijn leven zo goed als niets gepubliceerd werd, tenzij dan de kinderboeken die hij schreef om in zijn levensonderhoud te voorzien. Pas na de Perestrojka kwam zijn werk in volle omvang aan de oppervlakte.

Zijn werk bestaat vnl. uit zeer korte, compleet absurde verhaaltjes waarin Harms telkens weer een nulpunt tracht te bereiken. Zijn humor én zijn gewelddadigheid doen aan die van Monthy Python denken, terwijl het absurde realisme dat hij beschrijft vaak heel erg lijkt op de waanzin die wij in het actuele dagelijkse leven meemaken. Als liefhebber van de wiskunde en de Kabbala, als fan van Sherlock Holmes was Harms op zoek naar de essentie van de dingen, naar de waarheid die eventueel te ontdekken viel in een detail: een klein incident kon voor hem plots de ware aard der dingen zichtbaar maken. Het hoogst non-conformistische gedrag van Harms werd door de Stalinistische overheden als gevaarlijk en subversief beschouwd. Harms werd verschillende keren gevangen genomen en stierf de hongerdood in een psychiatrische instelling, als één van die duizenden inwoners van Leningrad die de drie jaar lange blokkade van hun stad door de nazi’s niet overleefden.
H, an incident wordt de eerste muziektheaterproductie van theatermaker en beeldend kunstenaar Kris Verdonck. In de muziek wordt o.a. gebruik gemaakt van Russische kinderliedjes, gearrangeerd door componist Jonas Sen in samenwerking met Valdimar Jóhansson. Het koor bestaat uit zes IJslandse meisjes, aangevoerd door danseres en zangeres Erna Omarsdottir. Deze vrouwelijke wezens kunnen allerlei gedaanten aannemen, van meisje tot oud vrouwtje. Acteur Jan Steen is ‘de man op het dak’, de incarnatie van auteur Harms, de man die kijkt en beschrijft , zich verwondert en filosofeert.
Tussen de abstracte decorstukken en de levende wezens in bewegen zich een aantal muziekinstrumenten. Tot leven gewekt door de gebroeders Decap, de befaamde orgelbouwers, wandelen ‘trommels en trompetten’ geheel zelfstandig door Harms’ absurde wereld waarin voorwerpen en meubelstukken, katten en mensen met elkaar communiceren. ‘De kunst’, zei Harms, ‘is een kast.’
‘L’absurde, c’est la raison lucide qui constate ses limites.’ – Albert Camus

Silvano Magnone

Silvano Magnone
“Wat volgt is een fragmentarische aaneenschakeling van gezongen, gesproken en beeldende scènes, stuk voor stuk gebaseerd op korte passages uit Harms’ oeuvre. Onder zijn vaak hilarische, absurde lichtheid wringt het geweld dat zich buiten afspeeld. H, an incident trekt de gespletenheid voluit door, met een aanstekelijke vrolijkheid die we van Verdonck niet gewoon zijn. Bij momenten weten Verdonck en bij uitstek Jan Steen het kleurrijke universum van Harms wonderlijk te vertalen en horen we de schrijver bulderend lachen in zijn graf. H, an incident is een ode aan het verzet van de vrije verbeelding in een systeem dat geen tegenstem toelaat.”
Charlotte De Somviele in De Morgen
“Verdonck verwijst naar het Russisch structuralisme van begin vorige eeuw. Maar dit is ook zeer hedendaags werk. In het steriele, kale universum dat Kris Verdonck met zijn theaterbeelden oproept, krijgen de groepsscènes iets onbehaaglijks en angstaanjagends. Hij toont een grondig verstoorde wereld en licht de wreedheid en gewelddadigheid uit Charms poëzie. H, an incident fascineert als anarchistisch totaalstuk, dat elke aanzet tot cabaret uit de weg gaat.”
Geert van der Speeten in De Standaard
“In een reeks beelden en dialogen schetst de Vlaamse kunstenaar Kris Verdonck een magische wereld die niet alleen geestig en absurd is, maar ook doordrongen is van angst en geweld. In een twee uur durende reeks cartooneske scènes toont Verdonck het universum van Charms’ even grappige als duistere fantasieën. Of het nu de rondrennende oranje leeuw is, de hyperflexibele jongedame met skates of de eenzame schreeuwende komkommerverkoopster; alle figuren in H, an incident zijn antihelden. (…) Beelden kleven zich vast op het netvlies, rijmpjes echoën na. H, an incident is als een droom, een droom die nog lang nazingt. Een verontrustende droom ook, die veel vertelt over wat angst doet in de hoofden van mensen.”
Moos van den Broek in Theaterkrant

Credits

Concept en regie: Kris Verdonck
Dramaturgie: Marianne Van Kerkhoven (Kaaitheater)
Compositie muziek: Jónas Sen, Valdimar Jóhansson
Creatie and coaching koor: Erna Ómarsdóttir
Performers: Jan Steen (onderzoeker KASK / School of Arts, Gent), Marc Iglesias, Jeroen Vander Ven
Ijslands koor en performers: Erna Ómarsdóttir, þyrí Huld Arnadóttir, Thorunn Arna Kristjansdóttir, Brynhildur Gudjonsdóttir, Katrín Gunnarsdóttir, Sigríður Soffía Níelsdóttir
Kostuumontwerp: An Breugelmans
Technische coördinatie en lichtontwerp: Jan Van Gijsel
Regieassistent: Kristof Van Baarle
Techniek: Marc Dewit, Kaaitheater
Geluid: Valdimar Jóhansson
Muziekinstrumenten: Decap Herentals
Robotica en systeemintegratie: Culture Crew
Productie: A Two Dogs Company (Hendrik De Smedt, Karen Verlinden, Lotte Vaes, Sylvia Picard) in samenwerking met Shalala (Erna Ómarsdóttir & Valdimar Jóhansson), Kunstenfestivaldesarts en Kaaitheater
Producenten: ATDC, Kunstenfestivaldesarts (BE), Kaaitheater (BE), Steirischer Herbst (AT), Göteborgs Dans & Teater Festival (DK)
Coproducenten: Spring Festival (NL), Théâtre national de Bordeaux en Aquitaine (FR)
Met de steun van: de Vlaamse Overheid, de Vlaamse Gemeenschapscommissie, het Brussels Hoofdstelijk Gewest, NXTSTP, iMinds Art&D program
Dank aan: National Theatre of Iceland, Vakgroep Informatietechnologie Ugent (Stefan Bouckaert, Bart Jooris)

Jan Steen is onderzoeker aan KASK / School of Arts Gent. Deze voorstelling kadert in zijn onderzoeksproject ‘L'être et jouant - Het zijn in het spelen’ dat gesteund wordt door het onderzoeksfonds Hogeschool Gent.

A Two Dogs Company VZW

Agenda

Credits