EXIT
Agenda
Nyon
Rennes
Zurich
Rotterdam
Brussel
Wenen
Szczecin
Brussel
Turnhout
Troy, New York
Genk
Brussel
Gent
Berlijn
- Info
- Pers
-
EXIT is de titel van een onderzoeksproject dat theatermaker-beeldend kunstenaar Kris Verdonck en danseres-choreografe Alix Eynaudi samen uitwerkten.
Aan de basis van dit project ligt een vraag: welke invloed kunnen wij binnen een klassieke theateropstelling en mét het gebruik van alle media die theater ter beschikking heeft (licht, klank, beweging, taal, beeld, scenografie enz.) uit oefenen op de zintuiglijke waarnemingen van een publiek? In hoeverre zijn kunstenaars in staat om met deze theatrale middelen het (onder)bewustzijn van de toeschouwer te bespelen?EXIT ging in première tijdens het Über Lebenskunst festival 2011 in Haus der Kulturen der Welt in Berlijn. Über Lebenskunst is een project geïnitieerd door de Duitse 'Federal Cultural Foundation' en het Haus der Kulturen der Welt.
NEXT
"To be or not to be, (...)
To die, to sleep, no more (...)
To sleep! Perchance to dream (...)"
William Shakespeare, Hamlet, Act III, Scene I
EXIT is de titel van een onderzoeksproject dat Kris Verdonck en danseres-choreografe Alix Eynaudi in samenwerking met muzikant Rutger Zuyderveldt (Machinefabriek) uitwerkten.
Aan de basis van dit project ligt een vraag: welke invloed kunnen wij binnen een klassieke theateropstelling en mét het gebruik van alle media die theater ter beschikking heeft (licht, klank, beweging, taal, beeld, scenografie enz.) uit oefenen op de zintuiglijke waarnemingen van een publiek? In hoeverre zijn kunstenaars in staat om met deze theatrale middelen het (onder)bewustzijn van de toeschouwer te bespelen?
Een publiek komt naar het theater om 'iets te ondergaan', om 'iets mee te maken'. Wat nemen onze hersenen aan prikkels op in het dagelijkse leven en waarin verschillen die prikkels van deze opgedaan tijdens een voorstelling? In principe betreedt een toeschouwer de zaal in een toestand van openheid, ontvankelijkheid. De toeschouwers zitten geïmmobiliseerd op stoelen in het donker in een verwarmde zaal. Fysiek zijn ze tot passiviteit gedwongen, mentaal bevinden ze zich - door de concentratie die ze moeten opbrengen om het getoonde in zich op te nemen - in een 'veranderde' staat van bewustzijn, nl. een staat van aandacht die afwijkt van 'de dagelijkse' (voor of na de voorstelling). Deze condities kunnen gemanipuleerd worden door b.v. de duisternis vollediger te maken, de temperatuur in de zaal op te drijven, het comfort van de zetels te verhogen...
Maar welke zintuiglijke prikkels geproduceerd op de scène kunnen slaapverwekkend werken?
Uit onze bioscoop- en televisie-ervaringen weten we dat geluid spanning kan opwekken: kunnen bepaalde geluiden ook een volledige ont-spanning provoceren? Zijn er bepaalde lichtsoorten die onze aandacht kunnen doen verslappen of zelfs uitschakelen? Hebben narratieve structuren meer impact op onze alertheid dan abstracte vormen (cf. dans of muziek) waarin herhaling een belangrijke rol speelt? Houden concrete conflicten, situaties, personages onze aandacht méér gaande? Volgen wij een dramatische spanningsboog bewust of on(der)bewust? En wat met de taal die we wel proberen te begrijpen, maar die ook incantatie, bedwelming, roes met zich mee kan brengen?
Naast het ontwikkelen van allerlei experimenten met de theatrale parameters betrokken Kris Verdonck en Alix Eynaudi in het werkproces ook de kennis van wetenschappers en para-wetenschappers: ze namen contact op met slaapspecialisten, hersenonderzoekers, hypnotiseurs enz.
Kris Verdonck: "Het fenomeen slaap staat in directe relatie met kwaliteitsvol leven, leren, begrijpen, intellectuele en emotionele ontwikkeling. Maar net de slaap wordt resoluut ongewaardeerd in de kapitalistische, fordistische tijden waarin we nu leven. Slapen wordt algemeen beschouwd als tijdverspilling. Slaap, op de manier waarop ik het nu bekijk, is iets anarchistisch, niet in destructieve zin maar gevaarlijk constructief. Tijdens ons onderzoek ontdekten we dat er twee verschillende soorten slaap / droom bestaan: de eerste slaap is de "diepe slaap", waarin informatie die overdag werd vergaard en onthouden moet worden, wordt opgeslagen op plaatsen die we achteraf makkelijk kunnen terugvinden. De tweede soort is de "lichte slaap" of "REM-slaap", waarin we associaties en connecties maken om zaken beter te begrijpen, en om over deze zaken nadien een mening te kunnen vormen. Tijdens de slaap zijn onze hersenen met andere woorden continu bezig informatie te verzamelen, op alle niveaus. Als we de wereld rondom ons willen begrijpen is deze slaap dan ook onontbeerlijk. Voor het nemen van belangrijke beslissingen willen we 'er een nachtje over slapen'. De grap: Microsoft-werknemers werken tot 72 uur non-stop na elkaar en wat is het resultaat? Kijk maar naar de computers die ze maken. Dit klopt. Onze manier van leven en de huidige maatschappelijke organisatie beletten ons de tijd te nemen om te slapen en, bijgevolg, om de juiste beslissingen te nemen. Zonder slaap worden onze ideëen en onze kennis oppervlakkig, een massaproduct, en zijn daardoor gemakkelijk opzij te schuiven. Onze ideëen worden minder gevaarlijk. De contradictie die daaruit volgt is prachtig: door niets te doen wordt de mens productiever en zijn kennis diepgaander, en worden we bijgevolg minder kwetsbaar in een wereld overspoeld door informatie en keuzes. »
Hendrik De Smedt
Hendrik De Smedt
Hendrik De Smedt
Hendrik De Smedt
Hendrik De Smedt
Hendrik De Smedt -
"Verdonck en Eynaudi werken hun stelling consequent uit - subtiel, pretentieloos en met het doel onze waarneming te beïnvloeden. Iets waar ze met verve in slagen."
Sarah Vankersschaever in De Standaard, 23/01/2012"Het betoverende beeld [...] in combinatie met de prachtige hypnotiserende muziek van Rutger Zuyderveld crëert een magische droomwereld. Door de herhaling van de bewegingen word je al snel teruggeworpen op je eigen gedachten, waardoor het kijken naar EXIT een heel persoonlijke, zintuiglijke ervaring wordt. De voorstelling doet je stilstaan bij de rat race waarin we onszelf voortdurend dwingen."
Jozefien Van Beek in De Morgen, 21/01/2012
Credits
Concept: Kris Verdonck & Alix Eynaudi
Dans: Alix Eynaudi
Dramaturgie: Marianne Van Kerkhoven
Muziek: Rutger Zuydervelt / Machinefabriek
Techniek: Jan Van Gijsel
Lichtontwerp & techniek: Luc Schaltin
Kostuums: An Breugelmans
Productie: A Two Dogs Company
Coproductie: Über Lebenskunst, een project geïnitieerd door de Kulturstiftung des Bundes in samenwerking met Haus der Kulturen der Welt, Berlijn DE
Met de steun van: de Vlaamse Overheid, de Vlaamse Gemeenschapscommissie
Dank aan: dr. Jan Lehembre